Nhận được tin ngôi nhà bị sạt lở, bố mẹ và người thân trong nhà m.ất tích, Giấy cùng anh trai di chuyển từ trung tâm H.Bát Xát về nhà nhưng đường đi bị chia cắt bởi sạt lở nên hai anh em đã phải đi bộ.
B.áo Thanh Niên ngày 5/10 đưa th.ông tin với tiêu đề: Đi bộ 40 km về nhà, nữ s.inh kh.ông kịp tiễn đưa 5 người thân lần cuối. Với nội dung như sau:
Trưa 4.10, sau khi xem phóng sự Nghẹn ngào nước mắt trẻ thơ bên những ngôi nhà đổ sập ở th.ôn Kho Vàng của nhóm phóng viên B.áo Thanh Niên, nhiều người dân có m.ặt tại trụ sở UBND H.Bát Xát đã kh.ông cầm được nước mắt khi chứng kiến cảnh đau thương con m.ất cha, vợ m.ất chồng sau cơn lũ kinh hoàng ở sông Chảy (th.ôn Kho Vàng, xã Nậm L.úc, H.Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) vào đêm 9.9.
Trong s.ố đó có em Sùng Thị Giấy (th.ôn Phìn Chải 2, xã A Lù, H.Bát Xát), học s.inh lớp 10 tại Trung tâm giáo dục thường xuyên H.Bát Xát. Giấy k.hóc nức nở bởi câu chuyện của những đứa trẻ mồ côi kia cũng là nỗi đau mà em phải chịu trong những ngày thảm họa thiên tai lịch sử ở miền Bắc.
Nhớ lại thời điểm nhận tin dữ, Giấy cho biết, khoảng 4 giờ sáng 9.9, khi đang ngủ nội trú ở trường, Giấy được một người cháu ở gần nhà gọi điện th.ông b.áo ở th.ôn Phìn Chải 2 xảy ra sạt lở và nhắc gọi điện về nhà xem t.ình hình. Lập tức, Giấy gọi điện cho bố mẹ nhưng kh.ông được nên rất lo lắng.
Đến khi trời sáng hẳn, em tiếp tục gọi điện nhưng đầu dây bên kia vẫn kh.ông trả lời. L.úc này, lòng Giấy nóng như lửa đốt, em hy vọng nếu có bị sạt lở thì chỉ bị nhà cửa thôi, còn người sẽ chạy được. Thế nhưng khi nhận được th.ông b.áo 5 người trong gia đình m.ất tích từ hàng xóm, Giấy như ch:ết lặng.
Ngoài trời l.úc này vẫn mưa lớn, Giấy xin giáo viên phụ trách về nhà tìm người thân nhưng các cô kh.ông đồng ý bởi đường đi nguy h.iểm, nhiều đoạn bị sạt lở, kh.ông có phương tiện nào tiếp cận được. Giấy gọi điện cho anh trai và chị dâu đang l.àm ở Hải Dương nhưng anh chị cũng chưa về được ngay.
Hai ngày sau, anh trai về tới Bát Xát rồi đến trường đón Giấy về nhà bằng xe máy. Tuy nhiên, quãng đường 60 km về nhà của hai anh em lại kh.ông hề dễ dàng bởi hàng trăm điểm sạt lở.
“Chúng em đi được khoảng 20 km đến xã Trịnh Tường thì kh.ông đi được nữa bởi sạt lở chia cắt đường. L.úc này, hai anh em gửi xe máy, đi bộ đến th.ôn Bản Pho ngủ nhờ nhà người thân một đêm. Sáng hô.m sau, đường về tiếp tục xuất hiện nhiều điểm sạt lở hơn nên anh trai bảo em ở lại đó, anh sẽ đi bộ về trước, 1 – 2 ngày nữa nếu đường th.ông thì đi về sau”, Giấy nhớ lại.
Những ngày sau đó, Giấy chờ đợi trong vô vọng. Nữ s.inh cũng kh.ông có th.ông tin từ gia đình bởi cả khu vực th.ôn Phìn Chải 2 đã m.ất sóng. 4 ngày sau, Giấy quyết định đi bộ về nhà.
“Em đi bộ gần đến xã A Lủ thì anh trai xuống đón, em kh.ông tính được mình đã đi bộ bao nhiêu km nhưng đường rất khó đi, có l.úc em cảm thấy mỏi kh.ông đi được nữa nhưng trong lòng vẫn phải quyết tâm bước tiếp, bước để về xem nhà, bước để về thăm bố mẹ”, Giấy kể lại.
Về đến nơi, nữ s.inh kh.ông tin vào mắt mình khi ngôi nhà thân yêu bị sạt lở kh.ông còn dấu vết, cả nhà 5 người không qua khỏi đã được tìm thấy và được người dân mai táng, Giấy kh.ông có cơ hội tiễn bố, mẹ, em g.ái và 2 cháu lần cuối.
Thảm họa Làng Nủ: Vực dậy sau đau thương và những bài học sống còn
Đứng trước nơi mình được s.inh ra, Giấy nhớ về lần s.inh nhật cuối cùng được bố mẹ t.ổ ch.ức. Em nhớ được bố mẹ mua cho nhiều kẹo, mua bánh s.inh nhật đẹp và ăn một bữa cơm thật ngon. Vậy mà giờ đây cả nhà mãi mãi chia lìa. Giấy bật k.hóc rồi tự trách giá như bản thân có thể về sớm hơn, tự trách bản thân chưa một ngày được b.áo hiếu bố mẹ.
Giấy có một hy vọng, ước một lần được “gặp bố mẹ trong giấc mơ” để nói “sẽ học giỏi và chăm sóc bố mẹ thật t.ốt”, bù lại những ngày mà Giấy kh.ông ở nhà, thế nhưng điều đó vẫn chưa thành hiện thực.
“Lần cuối cùng em được gặp bố mẹ là dịp nghỉ lễ 2.9. Đó là bữa cơm cuối cùng em được ăn với họ. Còn bữa cơm có m.ặt tất cả thành viên gia đình thì lâu lắm rồi, tận kỳ nghỉ lễ 30.4 vừa rồi mới đông đủ 8 người. L.úc đấy, em còn hứa với bố mẹ và anh chị “sau này con sẽ cố gắng học hành để có điều kiện đưa bố mẹ đi đến những nơi mà chưa bao giờ được đi”. Vậy mà…”, Giấy nghẹn ngào.
Tr.ao đổi với Thanh Niên, anh Thò A Cự, Th.ôn trưởng th.ôn Phìn Chải 2 (xã A Lù), cho biết trước khi xảy ra vụ sạt lở th.ương t.âm khiến 4 ngôi nhà sụp đổ, 7 người không qua khỏi, khu vực này mưa rất lớn.
Khoảng 2 giờ sáng 9.9, anh kh.ông ngủ nên mang đèn ra đường đi xung quanh th.ôn, khi vừa ra khỏi nhà được khoảng 20 m thì nghe thấy tiếng “ụp”, quay lại thì thấy 4 nhà đã bị sạt xuống chân núi.
“Khi đó, tôi điện cho những người trong nhà nhưng kh.ông ai bắt máy, nghĩ có chuyện chẳng lành, tôi hô hào người dân ra xem và b.áo cáo lên cấp trên. Sáng hô.m sau, công việc tìm kiếm được triển khai, 5 ngày sau, th.i th.ể 7 người đã được tìm thấy và mang đi mai táng”, anh Cự nói.
Theo anh Cự, gia đình nữ s.inh Sùng Thị Giấy có hoàn cảnh hết sức khó khăn. Sau trận thiên tai, gia đình 8 người chỉ còn lại Giấy và anh trai, chị dâu. Thời điểm đó, Giấy đi học, vợ chồng anh trai đi l.àm ở Hải Dương nên 3 người mới thoát nạn.
Sau khi biết tin gia đình gặp nạn, Giấy và anh trai đi bộ 40 km về nhà nhưng cũng kh.ông kịp tiễn bố mẹ lần cuối.
Nghẹn ngào nước mắt trẻ thơ bên những ngôi nhà đổ sập ở th.ôn Kho Vàng
Sùng Thị Giấy là một trong 10 trẻ em mồ côi sau b.ão s.ố 3 tại H.Bát Xát (Lào Cai) được B.áo Thanh Niên bảo trợ. Đây là chương trình “Cùng con đi tiếp cuộc đời, bảo trợ trẻ em mồ côi sau cơn b.ão s.ố 3” do B.áo Thanh Niên khởi xướng.
Trước mắt, B.áo Thanh Niên sẽ bảo trợ 50 em nhỏ trong vòng 5 năm, với s.ố t.iền 2 tr.iệu đồng/tháng/1 em tại Lào Cai. Sau đó, chương trình tiếp tục được nhân rộng sang các tỉnh Yên Bái, Cao Bằng… với tổng s.ố t.iền dự kiến hơn 9,3 tỉ đồng.
Tiếp đến, b.áo Tuổi Trẻ cũng có bài đăng tương tự với th.ông tin: Tột cùng nỗi đau anh công nhân m.ất 5 người thân vì sạt lở, đám tang l.àm bên chuồng trâu
Nội dung được b.áo đưa như sau:
Vợ chồng Sùng A Giàng và em g.ái (Phìn Chải 2, xã A Lù, Bát Xát, Lào Cai) đang ở nhờ chuồng trâu hàng xóm chịu tang 5 người thân đã m.ất vì sạt lở.
Sùng A Giàng đang ở tạm chuồng trâu nhà hàng xóm để chịu tang 5 người thân trong gia đình – Ảnh: VŨ TUẤN
Đám tang bên chuồng trâu
Người dân ở Phìn Chải (xã A Lù, buyện Bát Xát, Lào Cai) chưa bao giờ chứng kiến một đám ma nhiều người ch:ết, nhiều ngày như thế. Rạp đám ma bằng cái bạt căng tạm ngay bên chuồng trâu nhà hàng xóm.
Sau một ngày tìm kiếm, hai th.i th.ể được đưa ra khỏi đống đổ nát, người dân dọn tạm cái chuồng trâu ngay bên đường, trải tấm bạt l.àm chỗ trú. Một tấm bạt khác căng ngang đường bê tông để lấy chỗ l.àm đám ma.
Cách đó mươi bước chân là căn nhà bị sập một góc, cột kèo ngổn ngang. Đối diện căn nhà là vết sạt đất ở ta luy âm kéo dài tới cả trăm mét.
Hô.m ấy vợ chồng A Giàng đang l.àm công nhân ở Hải Dương kh.ông liên lạc được. Đứa em g.ái A Giàng học lớp 10 ở trung tâm huyện, cách nhà 80 cây s.ố. Bộ đội, cán bộ xã và bà con l.àm đám nhanh gọn. Người đến viếng vội vàng rồi lại cầm cuốc, xẻng chạy xuống hiện trường đào bới tìm người m.ất tích.
Lực lượng cứu hộ m.ất 4 ngày mới tìm được hết các nạn nhân m.ất tích trong vụ sạt lở đất ở Phìn Chải 2 – Ảnh: Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai cung cấp
Người dân cắt vài khúc cây chuối đốt vài nén nhang để chờ thêm người ch:ết được đưa về.
Hai ngày sau, đám ma có thêm bốn cái áo quan đóng tạm. Người trong bản lại l.àm lễ vội vã rồi đem ch.ôn. Mãi đến ngày 11-9 người ta mới đưa được th.i th.ể cuối cùng trong t.ai h.ọa kinh hoàng ấy ra khỏi đống bùn đất. Cái rạp đám ma bên chuồng trâu mới vơi tiếng k.hóc.
Hiện trường vụ sạt lở vùi lấp 4 căn nhà và 7 người ở th.ôn Phìn Chải 2, xã A Lù, Bát Xát, Lào Cai – Ảnh do Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai cung cấp
Ông nội, bố mẹ và hai đứa con đều bị vùi lấp
Cái chuồng trâu nhà hàng xóm là chỗ vững chãi nhất ở xóm này. Bốn cây dương xỉ to, giống cây thiên tuế trong rừng được ch.ôn l.àm cột. Vài cái gióng gỗ ngang bóng nhoáng vì trâu cọ vào lâu ngày. Người dân trải tấm bạt và hai manh ch.iếu nhựa để ngủ, trên xà treo một t.hùng mì tô.m, vài cái túi quần áo, chăn màn người dân mang đến xếp một góc.
Hai vợ chồng Sùng A Giàng và cô em g.ái ở tạm cái chuồng trâu. Anh em xa cũng về giúp A Giàng, năm, sáu người chen chúc trong cái chuồng trâu.
Hai con mắt A Giàng thâm quầng, khô kh.ốc vì đã k.hóc quá nhiều. Anh kể hai vợ chồng đi l.àm công nhân ở Hải Dương, hai đứa con để ở nhà với ông bà. Mấy ngày mưa b.ão, công ty tạm nghỉ, vợ chồng A Giàng co rúm trong nhà trọ tránh b.ão. M.ất điện, m.ất sóng, kh.ông gọi được về nhà. Đến khi A Giàng có điện, có sóng gọi về nhà lại kh.ông liên lạc được, anh như có đàn kiến cắn trong bụng.
Vợ chồng Sùng A Giàng s.ống trong sự đùm bọc của anh em, bản làng và lực lượng biên phòng tại địa phương – Ảnh: VŨ TUẤN
Thế rồi có người ở quê b.áo tin nhà anh bị sạt lở lấp hết rồi! Trong nhà A Giàng l.úc ấy có năm người gồm ông nội, bố mẹ và hai đứa con của A Giàng đều bị vùi lấp cả.
Hai vợ chồng A Giàng quệt ngang nước mắt, bắt xe khách về Lào Cai. Đến xã Trịnh Tường (huyện Bát Xát) họ đi bộ về. Quãng đường hơn 40 cây s.ố về nhà đường sạt khắp nơi. Hai người cứ thế bước, gặp bùn thì l.ội bùn, gặp chỗ bùn ngập sâu quá thì cắt rừng mà tránh.
Hơn một ngày sau, họ về tới bản. Khói hương vẫn vương nghi ngút nhưng người thân chẳng còn ai. Xóm nhỏ có bốn mái ấm trước đây chỉ còn một đống đổ nát, cột kèo đen sì ám bồ hóng lẫn l.ộn trong bùn đất. Mấy bao thóc đã mọc mầm, nước, bùn bẩn chảy từ trên đồi xuống, nếu còn mưa, chẳng biết đất đá lại ụp xuống l.úc nào.
“Nhà cửa m.ất hết rồi! Thóc m.ất rồi, lợn gà m.ất rồi! Cả l.úa mới (l.úa chín ngoài ruộng – PV) cũng bị m.ất hết…”, A Giàng quay m.ặt đi giấu hai hàng nước mắt.
Đường về A Lù phải vượt qua hàng chục điểm sạt lở nguy h.iểm – Ảnh Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai cung cấp
Cán bộ xã A Lù bàn với gia đình để A Giàng ở nhà một người anh cách đó nửa tiếng đi xe máy, nhưng A Giàng muốn ở lại chỗ này. Chỉ vài ngày anh chịu bao nỗi đau. Đau m.ất bố mẹ, đau m.ất con, đau m.ất nhà… Anh bảo ở cái chuồng trâu này kh.ông thấy khổ. Chỉ cần có chỗ tránh mưa, đêm ngủ kh.ông bị sạt lở.
“Mình phải chờ một thời gian để xem thế nào để l.àm lại ruộng. Mình kh.ông đi l.àm công nhân nữa, đi l.àm xa lắm. Kh.ông lo được cho em g.ái. Mình muốn ở gần, lo cho em g.ái ăn học” – A Giàng gạt nước mắt.
Sẽ sắp xếp chỗ ở an toàn cho cả trăm người dân
Tr.ao đổi với phóng viên b.áo Tuổi Trẻ, ông Lù A Sính – bí thư Đảng ủy xã A Lù – cho hay xã đã b.áo cáo với huyện, chủ trương là sắp xếp chỗ ở an toàn cho người dân ở ba bản thuộc xã Ngải Thầu cũ.
Các bản Phìn Chải 1, Phìn Chải 2 và Cán Cấu nằm trong khu vực có nguy cơ sạt lở cao. Chính quyền xã đã phối hợp với cơ quan chức năng khảo sát, tìm vị trí an toàn để sắp xếp chỗ ở cho bà con.
Trước mắt, trong xã có 28 hộ bị sập nhà hoàn toàn đang phải ở nhờ nhà văn hóa của các th.ôn, bản. 52 hộ khác có nguy cơ rất cao như sạt ta luy trước nhà, sạt ta luy sau, nhiều nhà đã nứt tường, l.ún nền…
“Chúng tôi đã giao phó chủ tịch xã và cán bộ địa chính đi khảo sát tìm địa điểm an toàn. Phương án là phải di chuyển cả ba bản để đảm bảo an toàn lâu dài cho bà con” – ông Sính cho hay.
