Chiếc xe ô tô đậu trên mái cổng nhà “gây sốt” mạng xã hội mấy ngày nay ở Đồng Nai là mẫu xe hot, mơ ước một thời của nhiều người Việt. Đó là chiếc Daewoo Matiz sản xuất tại Việt Nam từ năm 1998 – 2001. Hiện tại, giá xe cực kỳ rẻ.
Daewoo Matiz cũng là chiếc xe ghi dấu ấn mở màn cho ngành công nghiệp ô tô Việt Nam với vai trò là xe bình dân giá rẻ nhất thời kỳ đất nước bước sang công nghiệp hóa. Những ngày qua, một chủ nhân ở Đồng Nai đã cẩu xe đậu lên mái cổng nhà để làm kỉ niệm, sau 20 năm gắn bó trong hành trình khởi nghiệp của mình. Hình ảnh này gây sốt khắp cộng đồng mạng xã hội. Đây chính là mẫu xe từng làm mưa làm gió ở thị trường Việt Nam giai đoạn cuối những năm 90, đầu những năm 2000.
Xe cỡ nhỏ từng một thời là mơ ước của mọi gia đình Việt
Trong thập niên 90 của thế kỷ trước, người Việt đã dần chứng kiến sự đổi mới của đất nước thời kỳ mở cửa, hiện diện qua sự gia tăng các loại ô tô nhập khẩu từ Nhật, Mỹ, Hàn. Tuy nhiên, việc sở hữu một chiếc ô tô vẫn còn là ước mơ xa xỉ mà chỉ người giàu có mới dám thực hiện.
Năm 1993, hãng xe Daewoo Motor từ Hàn Quốc đã hợp tác với Xí nghiệp Liên hiệp Cơ khí 7893 thuộc Bộ Quốc Phòng Việt Nam, thành lập công ty Daewoo Việt Nam (Vidamco). Nhà máy tại Ngọc Hồi, Hà Nội chính thức hoạt động vào năm 1996, và chỉ hai năm sau, mẫu xe Matiz ra đời. Được lắp ráp từ linh kiện nhập khẩu, Matiz nhanh chóng gây chú ý với động cơ 0,8 lít, kích thước nhỏ bé và giá rẻ nhất thị trường.
Khi ra mắt, Matiz với mức giá gần 10.000 USD (tương đương 130 triệu VND theo tỷ giá 1998), đã thay đổi thói quen tiêu dùng của người Việt. Mức giá này ngang ngửa xe máy tay ga hàng đầu thời ấy như Honda Spacy hay Dylan, nhưng Matiz nổi bật với đúng nghĩa có khả năng che mưa, che nắng, và tính an toàn vượt trội, nhanh chóng chiếm được cảm tình của người tiêu dùng.
Từ đầu những năm 2000, khi xe máy còn chưa phổ biến rộng rãi, Matiz đã chiếm lĩnh thị trường với danh nghĩa là chiếc ô tô gia đình đầu tiên mang đến sự thay đổi lớn lao. Xe được cải tiến liên tục qua những phiên bản mới như New Matiz (2002), và Color Matiz (2005), đẩy doanh số từ hơn 400 chiếc năm 2000 lên đỉnh điểm 2.069 xe vào năm 2005.
Năm 2008 đánh dấu sự kết thúc của Daewoo Matiz, nhường chỗ cho cái tên mới: Chevrolet Spark. Sau khi Chevrolet tiếp nhận Daewoo, Spark chính thức lăn bánh với khung gầm của Matiz, nhưng có thiết kế và trang bị hoàn toàn mới. Mặc dù sở hữu cải tiến về mặt kỹ thuật, Spark đứng trước cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ như Hyundai Getz, Kia Morning, và sau này là những cái tên mới như Toyota Wigo.
Đến năm 2018, VinFast, thương hiệu xe của Vingroup, đã hoàn tất việc mua lại toàn bộ hệ thống sản xuất và bán hàng của GM tại Việt Nam. Với sự xuất hiện của VinFast Fadil, mẫu xe dựa trên nền tảng của Spark nhưng đã được phát triển mới, bước vào cuộc đua trong phân khúc xe nhỏ.
Tuy nhiên, sự tồn tại của Fadil không kéo dài quá lâu. Đến năm 2022, chiến lược của VinFast chuyển dịch sang sản xuất xe điện, chấm dứt vòng đời của dòng xe này. Mặc dù đã ngừng bán, nhưng Matiz, Spark, và sau này là Fadil vẫn giữ vị trí quan trọng trong lòng người tiêu dùng Việt như một chiếc xe giá rẻ dễ tiếp cận.
Giá chưa đến 30 triệu đồng, có nên mua Daewoo Matiz 1998?
Hiện tại, các mẫu xe Daewoo Matiz từ 2004-2007 vẫn được tìm mua nhiều trên thị trường xe cũ với mức giá từ 50-70 triệu đồng, trong khi những xe đời đầu như chiếc “đậu” nóc nhà ở Đồng Nai chỉ được bán với giá từ 20-30 triệu đồng, tương đương mẫu xe máy giá rẻ Honda Wave.
Chiếc Daewoo Matiz đời đầu sản xuất năm 1998 của ông Phạm Anh Đức ở Đồng Nai được cẩu lên mái cổng nhà trưng bày làm kỷ niệm. Ảnh: Hoàng AnhVề ưu điểm, Daewoo Matiz nổi tiếng với độ bền, tiết kiệm nhiên liệu, phù hợp cho di chuyển trong thành phố. Động cơ 0,8 lít trên Daewoo Matiz đi kèm hộp số sàn cho mức tiêu hao chỉ khoảng 6-7 lít/100 km. Ngoại hình xe không quá lỗi mốt dù đã tồn tại 26 năm. Tuy nhiên, xe không phù hợp cho các địa hình phức tạp hay đường trường.
Những hạn chế của Matiz đời đầu khiến nó khó có thể coi là phương tiện thay xe máy đều nằm ở vấn đề tiêu hao phụ tùng và bệnh theo thời gian. Đầu tiên, phần lớn người mua xe này đều phải đi trùng tu lại khung gầm do bị “mọt gầm”. Chất lượng thép của xe khá kém, cộng với giá quá rẻ khiến nhiều người chủ không bảo quản hoặc “bỏ xó” thời gian dài, nên khi mua lại, chủ mới sẽ phải tốn công tốn của “dọn dẹp”.
Thứ tốn tiền tiếp theo trên Daewoo Matiz đời đầu chính là động cơ và hộp số. Theo thời gian, động cơ 3 máy hoạt động không ổn định sẽ phải đại tu. Côn xe có thể mòn, làm giảm hiệu suất khi sang số. Két nước làm mát cùng các ống dẫn cũng thường phải thay thế khi mua lại. Bên cạnh đó, các vấn đề về hệ thống điện như đèn pha, đèn hậu, đặc biệt là đối với dây điện cũ và dễ bị oxy hóa theo thời gian.
Với những hạn chế về chất lượng của xe sau 26 năm tồn tại thì người mua xe cần xác định số tiền để sử dụng Daewoo Matiz 1998 không chỉ dừng lại ở con số 20 hay 30 triệu đồng mà phải gấp đôi con số này, mới có thể coi là chạy tạm. Không hiếm chủ xe vì yêu thích Matiz hay coi đó là chiếc xe may mắn của gia đình, đã bỏ ra số tiền gần trăm triệu để phục chế, đưa xe trở lại hoạt động ổn định.
