Bật quạt máy đi ngủ là thói quen của rất nhiều người.
Ngày 20 tháng 6 năm 2025, Tạp chí điện tử Saostar đã đưa tin với tiêu đề “Cô gái bị liệt mặt vì bật quạt máy ngủ trưa, bác sĩ đưa ra lời cảnh báo”. Nội dung như sau:
Trong những ngày hè oi ả, chiếc quạt điện dường như là “vị cứu tinh” giúp con người xua tan cái nóng. Tuy nhiên, mới đây, một trường hợp gây xôn xao dư luận tại Trung Quốc cho thấy thói quen tưởng chừng vô hại này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí là liệt mặt.
Ảnh chụp màn hình từ Weibo.
Theo Jiupai News, một phụ nữ họ Shi, 25 tuổi, sống tại Trung Quốc đại lục đã gặp sự cố bất ngờ chỉ vì ngủ trưa trong phòng có quạt điện. Cô cho biết đã bật quạt với chế độ xoay gió nhẹ trong giờ nghỉ trưa tại nhà. Sau ba đến bốn tiếng ngủ say, Shi tỉnh dậy với biểu hiện miệng lệch sang một bên, mắt phải không thể khép lại. Ngày hôm sau, tình trạng càng trở nên tồi tệ hơn khi nửa khuôn mặt của cô bị biến dạng rõ rệt, việc ăn uống và nói chuyện cũng gặp nhiều khó khăn. Cô đã lập tức đến bệnh viện và được chẩn đoán mắc chứng liệt mặt.
Chia sẻ về quá trình điều trị, Shi cho biết cô phải áp dụng kết hợp nhiều phương pháp như châm cứu, đắp thuốc, dùng thuốc uống và vật lý trị liệu. Tuy nhiên, thời gian đầu, việc sinh hoạt thường nhật trở thành một thử thách lớn: “Nước và thức ăn liên tục rò rỉ ra khỏi miệng. Một nửa khuôn mặt của tôi không còn kiểm soát được”.
Ảnh chụp màn hình từ Weibo.
Giải thích về nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, bác sĩ Vương Hiểu Phong – Phó giám đốc Khoa Thần kinh tại một bệnh viện tuyến cuối cho biết, việc tiếp xúc trực tiếp với luồng gió lạnh từ quạt điện hoặc điều hòa trong thời gian dài có thể khiến các mạch máu và dây thần kinh mặt bị co thắt, dẫn đến thiếu máu cục bộ, phù nề, gây chèn ép dây thần kinh và dẫn đến liệt mặt.
“Không khí lạnh không chỉ là yếu tố kích thích vật lý mà còn làm suy yếu sức đề kháng tại chỗ, tạo điều kiện cho virus tiềm ẩn trong cơ thể, đặc biệt là virus herpes tái kích hoạt và gây viêm dây thần kinh mặt”, ông nói thêm.
Cảnh báo này càng đáng lưu tâm trong bối cảnh nhiều người, đặc biệt là giới văn phòng hoặc những ai có thói quen nghỉ trưa bằng cách ngủ cạnh quạt, thường chủ quan và cho rằng chỉ cần không để quạt thổi trực tiếp là đủ an toàn.
Ảnh chụp màn hình từ Weibo.
Không chỉ người trẻ tuổi như Shi, bác sĩ Yu Zhouwei – Trưởng khoa Thần kinh còn chỉ ra rằng phụ nữ mang thai là một trong những nhóm có nguy cơ cao mắc liệt mặt, với tỉ lệ gấp ba lần bình thường. Nguy cơ này đặc biệt cao trong ba tháng cuối thai kỳ và tuần đầu sau sinh, do sự thay đổi nội tiết và hệ miễn dịch bị suy giảm.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng trấn an rằng nếu được điều trị đúng cách và kịp thời, khoảng 70% bệnh nhân bị liệt mặt vô căn có thể hồi phục hoàn toàn sau 3 đến 6 tháng.
Câu chuyện của Shi là lời nhắc nhở rõ ràng rằng những thói quen nhỏ trong sinh hoạt hàng ngày có thể gây ra hậu quả không ngờ. Đặc biệt trong mùa hè, việc sử dụng quạt và điều hòa cần được kiểm soát hợp lý. Các chuyên gia khuyến cáo nên để quạt xoay, không để hướng trực tiếp vào người, và tránh để quạt thổi liên tục vào mặt trong thời gian dài đặc biệt là khi đang ngủ.
Trước đó, ngày 25 tháng 8 năm 2022, báo VnExpress cũng đưa tin “Dùng quạt, điều hòa thế nào tránh liệt mặt, méo miệng”. Nội dung như sau:
Không phả thẳng gió và hơi lạnh từ quạt, điều hòa khi đang đổ mồ hôi hoặc lúc ngủ; duy trì nhiệt độ phòng 26-28 độ C giúp tránh mắc bệnh.
Ngày 25/8, bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng Đơn vị Điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, Cơ sở 3, cho biết việc để quạt, điều hòa thổi trực tiếp vào người, nhất là vùng đầu mặt sẽ gây hại cho sức khỏe. Vì khi luồng gió, khí lạnh thổi trực tiếp vào cơ thể, với tốc độ lớn và khoảng cách gần thì mồ hôi (phần hướng về phía gió) sẽ bốc hơi nhanh, nhiệt độ da giảm mạnh. Tại vùng cơ thể khuất gió, mồ hôi bốc hơi chậm, nhiệt độ da cao, mạch máu giãn rộng khiến tuần hoàn máu và sự bài tiết mồ hôi bị mất cân đối. Lúc này cơ thể dễ bị cảm, đau và cứng cổ gáy, đau đầu, thậm chí trúng gió khiến mắt và miệng méo, nặng hơn là đột quỵ.
Do đó, khi sử dụng máy điều hòa cần lưu ý duy trì nhiệt độ phòng ở mức 26 – 28 độ C, đồng thời tránh khí lạnh thổi trực tiếp vào người.
Nếu cài đặt nhiệt độ phòng thấp hơn 26-28 độ C, không khí trong phòng sẽ khô. Một số cách để tăng độ ẩm trong phòng, như treo một chiếc khăn ẩm hoặc một bát nước, sử dụng thêm máy tạo độ ẩm hoặc chọn điều hòa có chức năng làm lạnh kết hợp giúp duy trì độ ẩm trong phòng ở mức tối ưu cho hô hấp.
Khi mới đi từ ngoài môi trường nắng nóng vào phòng, nên để cơ thể có thời gian thích nghi khoảng 5 phút rồi mới bật điều hòa, và nên tắt điều hòa khoảng 20-30 phút trước khi đi ra ngoài. Vì nếu thay đổi môi trường đột ngột, với sự chênh lệch nhiệt độ lớn có thể gây sốc nhiệt.
Người già, trẻ em và phụ nữ mang thai đều không nên ngồi trong phòng điều hòa kín quá lâu. Chỉ nên sử dụng điều hòa khoảng 2-3 tiếng, dừng khoảng 30 phút rồi bật lại. Tốt nhất nên để phòng thông thoáng bằng việc mở cửa sổ để không khí lưu thông, tránh vi khuẩn sinh sôi trong phòng kín.
Theo bác sĩ Vũ, nên bật tính năng “sleep” – ngủ đêm cho điều hòa. Đây là chế độ được thiết lập đặc biệt nhằm cân bằng nhiệt độ môi trường với nhiệt độ cơ thể. Thông thường, điều hòa sẽ tăng thêm 1-2 độ C trong vòng vài giờ so với nhiệt độ đã cài đặt trước, giúp người dùng không bị quá lạnh, lại tiết kiệm điện. Cùng với đó, người dùng sẽ ngủ ngon hơn vì không phải thức dậy giữa đêm để điều chỉnh nhiệt độ máy điều hòa cho phù hợp.
Ngoài ra, sử dụng máy điều hòa có chức năng lọc không khí giúp tránh các bệnh về đường hô hấp, tạo cảm giác thoải mái cho người sử dụng. Vệ sinh máy định kỳ mỗi 6 tháng giúp tránh máy tích tụ bụi bẩn, vi khuẩn, cho không khí trong lành, hạn chế gây dị ứng, hắt hơi.
Đặc biệt, người dân không nên bật điều hòa nhiệt độ thấp trong thời gian dài. Làm như vậy dễ bị khô niêm mạc đường thở, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp như viêm xoang, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, hen suyễn. Nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước, ăn nhiều hoa quả, rau xanh… đảm bảo cơ thể đủ chất điện giải, tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Với quạt gió cần chú ý các điểm sau: không nên bật mức lớn, nên có những quãng nghỉ 15-20 phút sau vài tiếng bật quạt liên tục.
Nên nằm cùng hướng thổi của quạt, tránh để quạt thổi liên tục vào một phần cố định của cơ thể, nhất là vùng đầu mặt. Nên ngồi xa và cho quạt quay đều các hướng.
Đặc biệt, bác sĩ khuyên người dùng không sử dụng quạt ngay khi cơ thể đổ nhiều mồ hôi. Sau khi vận động hoặc lúc cơ thể đang thoát nhiều mồ hôi, lỗ chân lông và các mạch máu đang giãn nở, nếu gặp gió mạnh từ quạt thổi trực tiếp vào người, sẽ khiến mạch máu co đột ngột. Lúc này hệ tuần hoàn có thể bị tác động tiêu cực, mất cân bằng quá trình sinh nhiệt và tản nhiệt của cơ thể, gây mệt mỏi và chóng mặt. Đây cũng là cơ hội để các loại virus, vi khuẩn có hại xâm nhập gây bệnh. Do đó, nên dùng khăn khô lau hết mồ hôi rồi bật quạt từ xa để làm mát dần.
Quạt cần được vệ sinh định kỳ mỗi 1-2 tháng, tùy theo tần suất sử dụng, để tránh bụi bẩn, vi khuẩn từ quạt gió lưu thông trong không khí gây dị ứng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như hen suyễn, khô mắt, ngứa mắt, hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng dị ứng.
Theo SHTT
–
