Cuộc sống bí ẩn của Đặng Lê Nguyên Vũ
Lần này gặp lại, tôi cảm nhận sâu sắc nỗi cô đơn và cuộc sống k.ỳ d.ị của Đặng Lê Nguyên Vũ – người được mệnh danh là “vua” cà phê Việt. Còn Vũ cứ dặn đi dặn lại trước khi chia tay “cần gì cứ hỏi nhé, cái gì Qua cũng biết”, “lên đây chơi Qua vui lắm”…
Cuối tháng 4, có vấn đề liên quan đến công việc cần tư vấn, tôi nhắn tin cho Đặng Lê Nguyên Vũ mong gặp anh ở TP.HCM. Vũ lập tức đồng ý nhưng yêu cầu tôi lên M’Drắk. Sắp xếp mãi, cũng phải đến cuối tháng 5 tôi mới có thời gian trở lại trang trại của anh. Lần này gặp lại, tôi cảm nhận sâu sắc nỗi cô đơn và cuộc sống kỳ dị của Đặng Lê Nguyên Vũ – người được mệnh danh là “vua” cà phê Việt. Còn Vũ cứ dặn đi dặn lại trước khi chia tay “cần gì cứ hỏi nhé, cái gì Qua cũng biết”, “lên đây chơi Qua vui lắm”…
Trở lại M’Drắk
Chúng tôi có mặt ở trang trại của Vũ khoảng l.úc 15 giờ 30. Thời điểm đó, TP.HCM và nhiều tỉnh thành trên cả nước đang nắng như đổ lửa nhưng Đắk Lắk mát mẻ lạ thường. Vừa kịp uống ly nước sau hành trình gần 6 giờ đồng hồ thì nhân viên của Vũ nhắn: “Chủ tịch đẩy cuộc hẹn lên sớm hơn nên chúng ta tranh thủ ăn tối, chủ tịch sẽ tiếp chị ở nhà hang”.
Từ “Nhà trên đồi”, nơi chúng tôi ở, đến chỗ Đặng Lê Nguyên Vũ khoảng 2,5 km. Hơn 3 năm trước khi lên gặp Vũ, tôi đã đi cung đường này nhưng khi đó trời tối mịt mù nên kh.ông nhìn thấy gì. Lần này thì khác, Đắc Lắk những ngày tháng 5 tối muộn, gần 6 giờ vẫn sáng rõ mặt người. Tôi mở kính xe, hứng gió nơi núi rừng Tây nguyên mát rượi, lòng thư thái.
Ngôi nhà Đặng Lê Nguyên Vũ ở trước khi dọn về nhà hang NH
Trang trại của Vũ xanh mướt cây cối. Anh S.ơn, tổng quản ở đây, cũng là người chở chúng tôi đi gặp Vũ, bảo trước khu vực này là đồi trọc, mưa thì xói, nắng thì đất cứng ngắc, kh.ông cây gì mọc nổi. Vũ yêu cầu bằng mọi cách phải trồng lại rừng. “Tôi dùng đường đồng mức giữ nước mưa đầu mùa ở các bậc thang này, bù hữu cơ cho đất bạc, cứ l.àm dần dần bao năm, giờ mới được như vậy” – anh S.ơn chỉ tay vào những vạt cây g.iải thích.
Lối vào khu vực Vũ ở phải qua một cánh cổng m.àu xám kh.ông quá lớn, đã mở sẵn. Nhưng lọt vào bên trong, kh.ông gian mở bung với những con đường nội khu thảm đầy lá rụng. Rải rác những chiếc xe hơi đủ loại nằm im lìm dưới các tán cây… trông vừa bí ẩn, vừa thân thuộc. Trên thân những chiếc xe đều in 2 chữ UN mà sau Vũ g.iải thích, đó là viết tắt của chữ Liên Hiệp Quốc. “Việt Nam được trời chọn l.àm dân tộc lãnh đạo nên chúng ta phải biết sử dụng Liên Hiệp Quốc”.
Chúng tôi được hướng dẫn đi bộ tới một cổng chào nằm ở phía tay phải lối vào. Sau khung cổng có bậc thang đi xuống mà nhìn từ xa tôi nhận ngay ra hồ nước trước cửa nhà hang tôi đã từng tới. Đó là một hồ nước kh.ông quá lớn, trông có vẻ kh.ông sâu, xung quanh được kè bằng đá lô nhô. Cắt ngang mặt hồ là con đường hình chữ L dẫn tới cánh cửa tròn đen đóng im ỉm nổi bật trên m.àu bạc đặc trưng của đá. Ở góc nhìn này, nhà hang được khoét âm vào một tảng đá lớn chứ kh.ông phải âm vào lòng đồi như tôi tưởng.
Nhà hang cũ âm vào một tảng đá lớn, cửa đóng im ỉm N.H
“Kh.ông biết hòn đá này là tự nhiên hay được mang về đây” – tôi thầm nghĩ và phóng mắt nhìn xung quanh, kh.ông một bóng người. Đến l.úc này tôi mới giật mình nhận ra, từ l.úc có mặt ở trang trại của Vũ, ngoài những người có phận sự tiếp chúng tôi, tôi chưa gặp bất cứ một ai dù vẫn có khoảng hơn 100 người đang l.àm việc ở nơi này. Chỉ có gió, đá, cây cối và tiếng của núi rừng thoảng vọng.
“Chủ tịch tiếp chị ở nhà hang mới”, cô nhân viên cắt ngang dòng suy nghĩ của tôi và chỉ tay lên con dốc thoai thoải kế bên. L.úc này, trời bắt đầu tối, những ánh đèn hắt sáng từ lùm cây khiến cho khung cảnh mang một vẻ đẹp ma mị, hoang dã. Tôi đứng dưới chân dốc nhìn lên phía nhà hang mới. Khu vực này được xây dựng hoàn toàn bằng đá: Đá lát đường, đá đẽo thành các bậc thang, đá xây tường, đá chen lẫn cây cỏ, hoa lá… Nhà hang mới nằm trên mỏm đồi, nhìn xuống nhà hang cũ. Cả hai đều bằng đá, vừa hoài cổ, vừa bí ẩn.
Gặp gỡ ở nhà hang mới
Nhà hang mới khá hiện đại với khung cửa được đóng bằng gỗ m.àu đen, bên trong là kính. Hai chiếc đèn b.ão treo hai bên mái hiên hắt ra ánh sáng vàng mờ ảo. Trước hiên dựng cây gậy gỗ nhỏ Vũ dùng mỗi khi đi dạo. Hôm sau, khi qua thăm khu nhà Đặng Lê Nguyên Vũ ở trước khi dọn qua đây, tôi cũng gặp cây gậy gỗ dựng lặng lẽ bên trái hiên. Cô đơn như chủ nhân của nó. Nghe nói, từ hồi dọn về nhà hang mấy năm nay, Vũ chưa trở lại nơi này. Hằng ngày, vẫn có người dọn dẹp, cửa vẫn khép hờ, đồ đạc vẫn giữ y nguyên…, chỉ có chủ nhân thì đã đi rồi. Đã khác rồi.
Hai nhà hang nằm gần nhau vừa hoài cổ, vừa bí ẩn
Tôi bỏ dép ở ngoài, bước vào bên trong và nhận ngay ra những khác biệt của nhà hang mới. Nền nhà trải thảm thay vì cát như nhà hang cũ; bộ sofa gỗ có nệm ngồi êm ái thay bộ bàn đá; trần nhà cũng bằng gỗ m.àu đen, gắn những chiếc đèn tròn đ.ánh ánh sáng theo dụng ý của chủ nhân… Ngoài ra, mọi vật dụng đều được l.àm bằng đá: Một chiếc ghế đẽo hoàn toàn từ đá, bồn rửa mặt bằng đá, tường đá, nền đá… Đặng Lê Nguyên Vũ đã ngồi chờ sẵn và ngay lập tức lên tiếng khi thấy chúng tôi. Vũ vẫn thế, kh.ông để trống bất cứ phút nào, thậm chí kh.ông đợi khách chào hỏi rào đầu. Anh vào chuyện ngay lập tức…
Cửa nhà hang mới bằng khung gỗ kính hiện đại hơn nhà hang cũ. Trước cửa dựng cây gậy gỗ nhỏ Đặng Lê Nguyên Vũ sử dụng mỗi khi đi dạo.
Nhưng tôi thì chưa kịp bắt nhịp… Đã gần 4 năm tôi kh.ông gặp Đặng Lê Nguyên Vũ. Anh khoanh chân, kiểu ngồi thiền, lọt thỏm trong chiếc ghế, trông có vẻ ốm và đen hơn (cũng có thể là do ánh đèn vì sau này xem lại ảnh, ở một số góc chụp, thần sắc anh hoàn toàn khác). Vũ mặc bộ quần áo trắng, cổ quấn khăn rằn, trước mặt là chiếc khay nhỏ đựng hộp quẹt, một cái chén nhỏ dùng để gạt tàn thuốc từ điếu xì gà luôn gắn chặt trên tay, ly cà phê đặc quánh…
Một góc trong nhà hang mới
Đấy là hình ảnh quen thuộc của Đặng Lê Nguyên Vũ từ khi rút về cuộc sống bí ẩn ở M’Drắk để nhận các th.ông điệp của trời, như anh tuyên bố. L.úc đó khoảng hơn 18 giờ, giờ mỗi gia đình sum họp bên bữa cơm chiều sau một ngày tản đi học hành, l.àm việc. Tôi chợt nhớ về bữa cơm chiều hơn chục năm trước khi tôi lên thăm Vũ. Anh đợi tôi cùng mấy người bạn của mình. Chúng tôi vừa ăn vừa nói chuyện. Hôm sau tôi lại cùng anh ăn sáng, cà phê, nghe anh nói chuyện về khát vọng một nước Việt Nam hùng cường. Toàn bộ thời gian tôi ở trang trại là nghe anh nói chuyện, đến tận l.úc rời đi. Còn giờ thì…
Và tôi bất chợt nhận ra, mối quan hệ của chúng tôi cũng đã trở nên kỳ dị. Tôi vẫn giữ liên lạc với Đặng Lê Nguyên Vũ qua tin nhắn, anh luôn trả lời đầy đủ. Khi tôi muốn, Vũ sẵn sàng gặp. Nếu tôi cần tư vấn, anh luôn có mặt. Nhưng bất chấp tất cả những điều đó, kể cả khi tôi vượt mấy trăm km tới nơi Vũ ở; kể cả chúng tôi vừa may mắn bình an sau mấy năm đại dịch thế kỷ hoành hành c.ướp đi bao s.inh mệnh của con người… thì tôi dường như kh.ông bao giờ có thể ăn với anh một bữa cơm được nữa. Vũ nắm hành trình của tôi, anh biết tôi có mặt ở trang trại vào giờ nào, anh tính toán thời gian tôi nghỉ ngơi, ăn uống và ấn định thời điểm gặp gỡ. Sau cuộc gặp, dù tôi còn ở trang trại thì cũng mỗi người mỗi ngả. Vũ ở trong nhà hang, tôi ở “Nhà trên đồi”. Khu vực nào Vũ đi dạo thì tôi sẽ được chở đi thăm các khu vực khác. Anh vẫn dõi theo hành trình của tôi những ngày ở đây nhưng hai bên tuyệt nhiên kh.ông còn liên lạc chứ đừng nói đến gặp mặt. Chúng tôi vừa thân thiết, vừa xa lạ. Tưởng như tri kỷ, lại xa cách ngàn trùng.
Cuộc sống kh.ông tivi, kh.ông wifi, kh.ông giao tiếp
Cả trang trại của Vũ kh.ông sử dụng ti vi, kh.ông có wifi…, điều đó khiến cho người ta cảm giác tách biệt hẳn với thế giới bên ngoài. Những thứ tôi được thết đãi mấy ngày ở đây như khoai lang luộc, thạch lá dứa, mít, cháo gà, thịt heo, các loại rau… đều tự trồng, tự chế bi.ến. Lâu nay ở trang trại, mọi cái cũng tự sản tự tiêu và được nuôi trồng hoàn toàn tự nhiên.
Vũ sống trong nhà hang, gần như kh.ông giao tiếp với bất cứ ai. Hơn 3 giờ ngồi nói chuyện với chúng tôi, anh kh.ông thay đổi tư thế, kh.ông đứng lên lần nào, kh.ông sử dụng điện thoại, kh.ông có ai ra vào phục vụ… thậm chí kh.ông cả uống nước. Đến khi khát quá, tôi tự đi quanh nhà hang tìm nước uống và lấy cho anh một chai. Vũ bảo, có khi cả tháng anh kh.ông nói câu nào. Có khi vài tháng anh kh.ông rời khỏi trang trại. Ngay cả khi có việc phải về TP.HCM, anh cũng kh.ông tới trụ sở tập đoàn ở đường Bùi Thị Xuân, nơi trước kia anh vẫn thường ngồi.
“Qua kh.ông bao giờ họp hành. Lâu lắm nếu cần, Qua triệu tập mọi người, nói khoảng 1 giờ rồi Qua đi. Qua nói ý này thì Qua bảo đọc cái này. Đọc rồi chuẩn bị cho kỹ đi. Qua chuẩn bị hết rồi, từng yếu tố A, B, C… giống như cẩm nang ấy mà. Chịu khó đọc thì nó nhẹ, kh.ông thì nó phiền. Giờ các em cũng hiểu ý. Thế nên nó đỡ cho Qua (trong điều hành công việc – NV), chứ kh.ông Qua đâu có yên mà ngồi như thế này”- Vũ nói.
Nhà hang kh.ông ti vi, kh.ông wifi…
Mỗi khi cần truyền đạt hay triển khai cái gì, Vũ sẽ nhắn đi một tin cho tổ trưởng tổ trợ lý. Người này sẽ phân bổ các đầu việc đó đến các bộ phận có trách nhiệm. “Nếu có con số lệch lạc thì Qua nói các em phải tự g.iải quyết, thống nhất với nhau vì chỉ có nô lệ mới đi chăn dắt. Qua muốn các em tự do. Tung cánh hết đi, thỏa mãn hết đi. Để nữ thì nữ kiệt, nam thì anh hùng. Tự g.iải quyết với nhau, vặt vãnh mà lên tới Qua là kh.ông được. Qua kh.ông cho phép” – Vũ nhẫn nại g.iải thích thắc mắc nhiều lần của tôi về việc anh điều hành công ty như thế nào khi suốt ngày suốt đêm bận rộn th.ông linh với đất trời ở nhà hang.
Vũ bảo, mỗi ngày anh chỉ dành 5 phút cho việc của Trung Nguyên. Thời gian chủ yếu của anh là ở nhà hang để nhận chỉ dạy của trời, để thiền. Tất nhiên là một mình. “Nguyên Hằng hình dung đi, gần 10 năm một mình Qua ở trong này. Qua cần gì thì qua viết ra, sẽ có một cô phục vụ bưng vô, lặng lẽ vào, lặng lẽ ra. Kh.ông cần chào hỏi. Qua né hết” – Vũ g.iải thích về chuyện mở rộng nhà hang mới, liên th.ông với nhà hang cũ.
Lối th.ông từ nhà hang mới sang nhà hang cũ
Đặng Lê Nguyên Vũ vẫn nói liên tục từ l.úc chúng tôi bước vào. Nhưng điều đó kh.ông đủ xua đi nỗi cô đơn đã đặc quánh b.ầu kh.ông khí trong nhà hang. Còn tôi thì vẫn loanh quanh tự hỏi, kh.ông biết Vũ đã ăn cơm chiều nay hay chưa?.
-Mỗi ngày chỉ dành 5 phút cho công việc, lại kh.ông họp hành, kh.ông gặp gỡ, kh.ông đến công ty, anh điều hành dựa trên cái gì?
*Dưới thì về mặt đạo đức thuần túy, hai là về mặt tổ chức trong tập thể, cao nhất là Qua biết. Luật nhân – quả kh.ông bao giờ chừa một ai. Nó ngán Qua vì cái gì Qua cũng biết. Giống như người phàm của các người chị em. Qua biết hết chuyện của Hằng nhưng Qua kh.ông bao giờ Qua nói. Hỏi thì Qua nói, kh.ông bao giờ Qua can thiệp. Qua thấy Qua nói để điều chỉnh theo hướng tốt.
-Nghĩa là họ sợ anh hay anh tin họ?
*Phải tin chứ, phải tin các em ấy chứ. Đương nhiên Qua nói rồi, Qua tin các em, nếu sau này kh.ông đúng thì các em phải chịu trách nhiệm.
Ông Đặng Lê Nguyên Vũ có bình thường kh.ông?
Ai cũng hỏi tôi – người viết bài “Cuộc trò chuyện h.iếm hoi và những ‘bí ẩn’ của Vua cà phê Trung Nguyên Đặng Lê Nguyên Vũ” – câu này: “Ông Vũ có bình thường kh.ông?”. Tôi phải trả lời rất nhiều người, mỗi người một kiểu. Nay thì tôi muốn nói lại cho rõ.
Có lần ngồi trong hang đá của ông Đặng Lê Nguyên Vũ ở M’Drak (Đắk Lắk) năm 2020, chúng tôi hỏi: ông có ăn chay kh.ông? Ông lắc đầu: Ai sao qua vậy, kh.ông kiêng cữ gì!
Hôm rồi ông nhắc tôi: Người anh em nên chú ý sức khoẻ, nên tập tư thế ngồi xổm mỗi ngày, đứng lên ngồi xuống cho máu huyết lưu th.ông, đại tiện dễ dàng. Chuyện ngủ nghê thì ông bình thường, cũng nhắm mắt, cũng ngủ sâu, cũng mộng mị.
Như vậy trong tứ khoái trần tục thì ông chẳng khác ai. Khoản này thì… bình thường!
Ông ăn uống đơn g.iản. Ông khoe heo gà, rau cỏ ông ăn là do “các em nó nuôi, nó trồng”. Vườn rau đó vài ngàn mét vuông, rau sạch. Rau sạch nên cây rau, lá rau kh.ông đẹp, kh.ông mượt mà, dù vậy bữa tối của chúng tôi rất ngon miệng.
Ông ghét dối trá. Ghét những người bắn chim, xiệc (điện) cá hoặc vô cớ tàn hại côn trùng, cây cỏ. Ông ghét những k.ẻ th.am nhũng, đục khoét. Ông ghét sự hèn hạ, ghét những k.ẻ ăn trên ngồi trốc nhưng khi ra tòa k.hóc lóc kể công, xin cho nhẹ tội để “về với gia đình”.
Có người nói ông đ.iên khi sắm giàn xe trên dưới 500 chiếc mà kh.ông xài hết. Lại nói 500 chiếc xe trị giá hàng chục ngàn tỉ đó đem xây nhà cho người nghèo, xây trường cho tụi nhỏ miền sâu còn có lợi hơn, sao bỏ hoang phí. Là đ.iên. Tôi kh.ông biết. Tôi chỉ biết ông dùng một số ít xe đó cho chương trình cổ động thanh niên đọc sách, cổ động thanh niên lập thân lập chí, khơi gợi hoài b.ão, ước mơ.
Có người nói ông hoang tưởng khi mơ “đem về 1.000 tỷ đô la cho Việt Nam mỗi năm”. Cũng có thể ở thời điểm này là vậy, 10 năm sau chưa chắc đúng – sai. Cũng như ngày xưa, có cậu s.inh viên Đại học Y khoa Tây Nguyên l.àm chuyện động trời: Tự rang xay túi cà phê, thập thò tìm cách gởi tặng Thủ tướng Võ Văn Kiệt khi Thủ tướng dự hội nghị ở Buôn Mê Thuột. Cậu s.inh viên đó 30 năm sau là ông Đặng Lê Nguyên Vũ bây giờ, xây dựng nên một đế chế cà phê với mộng ước cà phê triết đạo, thống trị toàn cầu.
Người ta kh.ông ưa ông Vũ vì cho là ông l.ộng ngôn, nói những điều vĩ đại, ngôn ngữ bình dân gọi là “nói trên trời dưới đất”. Ông Vũ nói “kệ đi, con se sẻ và con đại bàng suy nghĩ khác nhau”.
Người ta cũng kh.ông ưa ông Vũ vì ông xưng “qua” với mọi thành phần. Đại từ “qua” ở miền Trung và Nam phổ bi.ến, dành cho người có vai vế, t.uổi tác lớn hơn nói với người dưới.
Người ta cũng chế giễu khi ông nói “t.iền nhiều để l.àm gì?”. Với ông, t.iền nhiều là để kiến thiết quốc gia, trợ lực cho thanh niên, ủng hộ cho những người có chí hướng, chứ kh.ông phải để ăn ngon miệng, no bụng, vinh thân phì gia hay những thứ khác.
Ông Vũ có bình thường kh.ông khi luôn đau đáu về chuyện “Việt Nam phải là quốc gia trung tâm, quốc gia lãnh đạo”? Ông Vũ có bình thường kh.ông khi ông luôn chau mày nhăn trán khi nghĩ về chuyện đất nước sao vẫn còn nghèo, vẫn chưa thể cất cánh?
Ông có bình thường kh.ông khi tự tìm lối đi, “bế quan luyện công” 10 năm để vẽ ra công thức (mà ông ghi lại dưới dạng đồ hình) cá nhân thành đạt, gia đình thành đạt, doanh n.ghiệp thành đạt, quốc gia thành đạt, nhân loại hạnh phúc?… “T.iền nhiều để l.àm gì?”. Ông đổ t.iền vào đấy!
Cứ nhìn những việc ông Vũ l.àm, nếu những điều ông l.àm được là trang bị cho thanh niên ý chí lập thân lập n.ghiệp, nghĩ giàu l.àm giàu, kiêu hãnh, tự tin, dẹp bỏ tự ti, mặc cảm; là giúp người có chí hướng tạo ra những thương hiệu tầm cỡ quốc gia, tầm cỡ toàn cầu; giúp đất nước giàu mạnh, có tiếng nói trên trường quốc tế và kh.ông để ai bắt nạt… thì đ.iên như vậy cũng xứng đáng đ.iên.
Và sẽ là cái đ.iên huyền thoại!
Theo Thanh niên, Nhịp sống thị trường
– https://thanhnien.vn/cuoc-song-bi-an-cua-dang-le-nguyen-vu-185230703095647627.htm
– https://markettimes.vn/ong-dang-le-nguyen-vu-co-binh-thuong-khong-32954.html
